W dniu 10 grudnia 2019 roku,  młodzież  z naszej szkoły, zwiedziła Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów (MPRŻ)  w Markowej. Inicjatywa zorganizowania wyjazdu związana była z realizacją innowacji pedagogicznej „Wierni Polsce – Oddajmy Im Hołd”.  W ramach ciekawej prelekcji  poznaliśmy wiele ciekawych historii ukazujących  bohaterskie postawy Polaków, którzy w czasie okupacji niemieckiej pomagali Żydom, ryzykując życie swoje i swoich rodzin, na terenie obecnego województwa podkarpackiego. Szczególnie zainteresowały nas tragiczne losy rodziny Ulmów, którzy podczas okupacji niemieckiej, zapewne pod koniec 1942 r., mimo biedy i zagrożenia życia, dali schronienie ośmiorgu Żydom o nazwiskach: Goldman i Szall.. O fakcie ukrywania Żydów przez rodzinę Ulmów doniósł Niemcom prawdopodobnie WłodzimierzLeś – granatowy policjant z Łańcuta. Rankiem 24 III 1944 r. przed ich dom przybyło pięciu niemieckich żandarmów oraz kilku granatowych policjantów. Dowodził nimi por. Eilert Dieken. Najpierw zamordowano Żydów, potem Józefa i Wiktorię (będącą w siódmym miesiącu ciąży). Następnie Dieken podjął decyzję o zabiciu Ich sześciorga dzieci. W 1995 r. Wiktoria i Józef Ulmowie zostali uhonorowani pośmiertnie tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W 2010 r. prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył ich Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2003 r. w diecezji przemyskiej rozpoczął się proces beatyfikacyjny rodziny Ulmów, który obecnie toczy się w Watykanie.

W Muzeum można oglądnąć film pokazujący nasze miasto  z 1929 roku a szczególnie żyjące tu rodziny żydowskie. Na pamiątkowej tablicy, na budynku Muzeum, wyszukaliśmy nazwiska rodaków z Kolbuszowej, którym za udzielenie pomocy Żydom, nadano tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Podczas powrotnej drogi poznaliśmy wzruszającą historie życia Heleny Czartoryskiej, uhonorowanej pośmiertnie tym zaszczytnym tytułem, za uratowanie dziewczynki pochodzenia żydowskiego RacheliKalfus.

To była prawdziwa lekcja historii.

B. Szafraniec, L. Szumierz